نخستین همایش‌‌چالش‌ها و کارکردهای فرهنگی‌‌موبایل
نخستین همایش‌‌چالش‌ها و کارکردهای فرهنگی‌‌موبایل
اوکتا ویو پاز می‌گوید: «مرکز جهان در اتاق شماست» در اتاقی که شما به وسیله‌ی اینترنت و موبایل با سراسر جهان مرتبط می‌شوید، جهانی شدن عمیق‌ترین تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را در جهان امروز موجب شده است. هیچ کشوری نیست که توانسته باشد خود را از شعاع حرکت آن برکنار دارد. انسانی که تا دیروز در کشور و پایتخت خود بیگانه و نادیده گرفته می‌شد، اکنون با ...
دوشنبه ۱۲ ارديبهشت ۱۳۹۰ - ۰۹:۳۵
کد خبر :
۳۰۳۵۵
نخستین همایش‌‌چالش‌ها و کارکردهای فرهنگی‌‌موبایل
اوکتا ویو پاز می‌گوید: «مرکز جهان در اتاق شماست» در اتاقی که شما به وسیله‌ی اینترنت و موبایل با سراسر جهان مرتبط می‌شوید، جهانی شدن عمیق‌ترین تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را در جهان امروز موجب شده است. هیچ کشوری نیست که توانسته باشد خود را از شعاع حرکت آن برکنار دارد. انسانی که تا دیروز در کشور و پایتخت خود بیگانه و نادیده گرفته می‌شد، اکنون با ...
سرشناسه: همایش ملی چالش‌ها و کارکردهای فرهنگی موبایل (نخستین: :1387 رشت).
عنوان و پدیدآور: همایش ملی چالش‌ها و کارکردهای فرهنگی موبایل/ واحد آموزش و پژوهش حوزه هنری استان گیلان/ رییس همایش: غلامرضا قاسمی / دبیر همایش: الوند رضازاده.
مشخصات نشر: تهران: شرکت انتشارات سوره مهر،1388 .
مشخصات ظاهری:291 ص.
شابک :978-964-506-878-1
فهرست‌نویسی: فیپا.
موضوع: تلفن همراه- جنبه‌های اجتماعی- کنگره‌ها.
شناسه افزوده: قاسمی، غلامرضا- 1346 .
شناسه افزوده: رضازاده، الوند- 1356 .
شناسه افزوده: سازمان تبلیغات اسلامی گیلان. حوزه هنری. واحد آموزش و پژوهش.
شناسه افزوده: شرکت انتشار سوره مهر.
رده‌بندی کنگره:8 1387 ه' /HE 9713 .
رده‌بندی دیویی :303 / 48
شماره کتاب‌خانه ملی: 1901898
چالش‌ها و کارکردهای فرهنگی موبایل
ویراستار: اصغر نژادبخش
چاپ نخست زمستان1388
شمارگان1000 نسخه
تمامی حقوق نشر کتاب محفوظ است.
شابک 1- 878 - 506-964 -978
www.artguilan.ir
تلفن مرکز پخش 9- 2247817-
رییس همایش: غلامرضا قاسمی
دبیر همایش: الوند رضازاده
هیأت داوران: دکتر مجید قدمی، دکتر محمدجواد مهدوی‌نژاد و
دکتر علیرضا قبادی
واحد آموزش و پژوهش حوزه هنری استان گیلان
مقدمه
اوکتا ویو پاز می‌گوید: «مرکز جهان در اتاق شماست» در اتاقی که شما به وسیله‌ی اینترنت و موبایل با سراسر جهان مرتبط می‌شوید، جهانی شدن عمیق‌ترین تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را در جهان امروز موجب شده است. هیچ کشوری نیست که توانسته باشد خود را از شعاع حرکت آن برکنار دارد. انسانی که تا دیروز در کشور و پایتخت خود بیگانه و نادیده گرفته می‌شد، اکنون با استفاده از شبکه‌های اطلاعات وسیع حتی اگر در دورافتاده‌ترین نقطه جهان باشد، می‌تواند از اطلاعات نقاط دیگر جهان آگاه شود و در بسیاری از فعالیت‌ها مشارکت کند.
انسان محروم دیروز، اکنون هویت یک انسان جهانی را یافته است. انسان‌ها دیگر تنها عضوی از محله‌ی خود نیستند آنها عضو یک جامعه‌ی جهانی‌اند که می‌توانند با انتقال افکار خود از طریق جهانی شدن، تمام جهان را تحت تأثیر قرار دهند. امروز هر انسانی یک شهروند جهانی محسوب می‌شود. فرد در گذشته در یک تعامل ناخودآگاه با منابع هنجاری ارتباط برقرار می‌کرد ولی در روند جدید به دلیل توسعه‌ی وسایل رسانه‌ای، نیازمند انتخاب یک نظام ترجیحی است که او را به عنوان یک انتخابگر به رسمیت می‌شناسد.
کنده شدن مردم به ویژه جوانان از هنجارهای رایج، بروز فردگرایی، آزاد شدن و غیرسانسوری شدن روابط آنها، شکل‌گیری زبان و نمادها و فرهنگ خاصی که از طریق موسیقی، فیلم و عکس در حال سامان‌مندی است همه و همه نوعی شکاف و گسست پر ناشدنی را بر اساس هویت جدید پسامدرن برای آنها به وجود آورده است. در واقع وزن سنت‌های اجتماعی و ارزش‌های اجتماعی شکل گرفته گذشته و هنجارهای جمعی، اعم از جنسیت، قومیت، نژاد و حتی هنجارهای دین در این روند کمرنگ می‌شود، اما کمرنگ شدن این منابع هویتی، به معنای از بین رفتن آنها نیست بلکه به معنای «خودآگاه شدن روند انتخاب» است.
اگر بپذیریم که هر نسلی از رسانه، یک نقطه‌ی اوج دارد، تلفن همراه را می‌توان نقطه‌ی اوج نسل سوم پیام‌رسانی دانست. تلفن همراه در مرکز انقلاب مخابراتی قرار گرفته است و زندگی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بشر را بیش از آنچه «الکساندر گراهام بل» در سال1876 تصور می‌کرد، تغییر داده است. ظرفیت‌های جامع این «صنعت چند رسانه‌ای و ارتباطی فردی» که امکانات همه رسانه‌ها اعم از رادیو، تلویزیون، سینما، روزنامه، ضبط و پخش انواع صداها و همچنین امکانات تصویری با نرم‌افزارهای مختلف و از همه مهم‌تر، اتصال به جهان مجازی اینترنت را در خود جمع کرده است. برخی از صاحب‌نظران بر این باورند که تلفن همراه کارکردی دوگانه پیدا کرده است: از یک سو امنیت مدیریت و برنامه‌ریزی را برای دولت‌ها به ارمغان آورده و از سوی دیگر عرضه آزادی‌های شهروندان برای تحقق جامعه مدنی را موجب گشته است. به نظر میشل فوکو «این ذات و سرشت قدرت است که هم مقاومت و هم امنیت و نظم را در خود دارد و تمام عرصه‌های جدید را شکل می‌دهد و خود از آن اثر می‌پذیرد.»
بسیاری از نظریه‌پردازان رسانه عقیده دارند که ظهور اینترنت و تلفن همراه موجب نخ‌نما شدن این شعار انقلابی شده است: «بگذارید مردم سخن بگویند» آنها مدعی‌اند این عبارت را باید اینگونه تصحیح نمود: «بگذارید مردمی که خبر را به وجود می‌آورند، خبر دهند.»
در عصر جهانی شدن هر یک از شهروندان یک کشور خود به تنهایی یک خبرگزاری و یک رسانه مستقل به شمار می‌روند. اینک شما در کنار هر هویتی، هویت یک شهروند جهانی را اختیار کرده‌اید. شما نمی‌توانید هم خود را دولت الکترونیک بخوانید و هم در مقابل این جریان جهانی‌سازی به سنگ‌چینی بپردازید.
آنتونی گیدنز مهم‌ترین پیامد جهانی شدن را تغییر در تلقی فرد از خود و ظهور فردگرایی جدید می‌داند. فردگرایی جدید از نظر او شرایطی است که فرد «نقش مستقل‌تری» در ساختن هویت فردی خود پیدا می‌کند.
امروزه صاحب‌نظران علم ارتباطات از طریق تلفن همراه «قلمرو فردیت» و هویت فردی و اجتماعی کاربران را تحلیل می‌کنند. به نظر آنها یک ظرفیت جدید تکنولوژیکی، برای فهم فرد و فردیت فراهم شده است که از طریق آن می‌توان خوانش هویتی جدید از افراد ارایه داد.
به عنوان مثال با اینکه تا امروز تنها بخشی کوچک از ظرفیت‌های تلفن همراه در اختیار کاربران ایرانی است اما نتایج تحقیقات میدانی نشان می‌دهد که احساس آزادی در میان «دارندگان تلفن همراه» افزایش پیدا کرده است در یکی از این تحقیقات از میان700 نفر پاسخگو6 /44 درصد اظهار کرده‌اند که تلفن همراه تأثیر جدی در توسعه آزادی فردی آنها داشته است.
اما جهانی شدن سوای این دستاوردها، تبعاتی نیز داشته است که از جمله باید به اضمحلال برخی فرهنگ‌های بومی و گوناگونی‌های آنها، آسیب‌پذیری جوامع فقیر و کمتر توسعه یافته در مقابل بحران‌های آن و تقابل‌های فرهنگی و اختلال در روابط عاطفی اشاره کرد.
سرویس پیام کوتاه در تلفن همراه که برای سهولت کارها راه‌اندازی شده امروز گونه‌ای از زبان ویژه را در زبان محاوره‌ای گسترش داده و در مواردی موجب تنش‌ها و تعارضات فرهنگی و قومی گردیده است و آن زمانی است که تابوهای جامعه به سخره گرفته می‌شود یا پیام‌های زشت و جدایی‌افکنانه‌ی قومی، زبانی و جنسیتی مبادله می‌شود.به تعبیری دقیق‌تر گویی مدیریت زمان از دست ما خارج شده است. تکثیر بلوتوث‌های مبتذل، پایه‌های اخلاقی جامعه را متزلزل کرده و موجب نگرانی خانواده‌ها شده؛ متأسفانه فقر فرهنگی افراد و گروه‌هایی از جامعه پذیرای چنین مواردی است و تا هنگامی که چنین فقر فرهنگی و رشد نیافتگی در افراد جامعه وجود داشته باشد ما شاهد چنین ناهنجاری‌های اخلاقی خواهیم بود.
وجود آسیب‌های اجتماعی برای شیوع چنین پدیده‌هایی و سترون و بی‌جاذبه بودن و یک بعدی بودن رسانه‌هایی مثل تلویزیون و رادیو که عملاً بخشی از کارکرد خود را از دست داده‌اند و مطبوعات عقیم، همه دست به دست هم داده تا رسانه‌های غیررسمی در جامعه نقش پررنگ‌تری داشته باشند.
جامعه امروز ما یک بلوتوث فرهنگی است. امواج ماهواره و اینترنت، مرز و حریم نمی‌شناسد و جغرافیا در ساختار آن سدی به وجود نمی‌آورد؛ این امواج بی‌مهابا و با سرعتی غیرقابل باور، انتقال پیدا می‌کند حریم‌ها در هم ریخته می‌شود و عنصر فرهنگی نوظهور در صورت پذیرش، به بخش انکارناپذیر سیستم فرهنگی تبدیل می‌شود. ضرورت‌های اجتماعی و حتی سیاسی دستخوش استحاله می‌شوند. انقلاب نوین مدرنیته در شالوده‌های کهن سنت پدید آمده و فرهنگی نو بر فراز تل خاکستر فرهنگ سابق، شکل گرفته است. در چنین حالتی مسأله اصلی این نیست که ما خواهان چنین روندی باشیم یا نباشیم؛ بلکه نکته اساسی این است که ما در جریان جهانی شدن در کجا ایستاده باشیم!
بسترسازی مناسب فرهنگی برای استفاده‌ی به جا از تلفن همراه در جامعه و برخورد علمی و آگاهانه با دست‌آوردهای نوین علمی به ویژه تلفن همراه در به حداقل رساندن مضرات و خطرات ناشی از آن در جامعه بسیار اثرگذار است. و همینطور فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی شفاف و منطبق بر خطوط قرمز واقعی نه سلیقه‌ای مدیران، بهره‌گیری گسترده از دیدگاه کارشناسی صاحب‌نظران علوم ارتباطات، ضرورت امروز جامعه است.
فرهنگ، شبکه‌ای زنده، پویا و زاینده است که خود را با وضعیت‌های نوین تطبیق می‌دهد. فرهنگ را نمی‌توان سنتی ثابت و ایستا پنداشت و به تقدیس آن پرداخت. فرهنگ فرآیندی انعطاف‌پذیر است. هر نسلی حق انتخاب خود را دارد و هیچ فرد، گروه و جامعه‌ای نباید به خود اجازه دهد که این حق را از او بگیرد. فرهنگ‌ها برای پویایی و زایندگی نیازمند آن هستند که هر از گاهی به تعریف بایدها و نبایدهای خود بپردازند و خود را با موازین مدرن جهانی تطبیق دهند و عناصر رسوب‌شده را از دامان خود بزدایند و به پالایش خود بپردازند.
فرهنگ‌های زنده و زایای امروزی همان‌هایی هستند که از جمود در گذشته خود اجتناب کرده و به جای متوقف کردن خود در زمان، کوشیده‌اند تا همراه با آن، خون تازه‌ای از افکار نو و جدید در آن تزریق کنند تا آن فرهنگ سترون نماند و توان باروری بیابد و از این رهگذر مدام زنده و جاری در اذهان نسل‌ها بازآفریده شود.
خداوند جان‌آفرین و جهان‌آفرین را سپاس می‌گوییم که ما را منت‌پذیر خود ساخت و در برگزاری این همایش از مهر و موهبت خود دریغ نکرد. امید است حوزه هنری گیلان با برگزاری نخستین همایش «چالش‌ها و کارکردهای فرهنگی موبایل و جشنواره‌ی عکس‌های موبایلی (همراهان») توانسته باشد رهیافت‌ها و راهبردهای هر چند کوچک برای چگونگی روبرو شدن با پدیده‌ی تلفن همراه و چالش‌های جهانی‌سازی را ارایه نموده باشد. کسی چه می‌داند شاید نسل جوان و نسل سوم ایران زمین در هزاره سوم یکی از پیشروان این عرصه باشد.
واحد آموزش و پژوهش حوزه‌ی هنری گیلان
فهرست
مقدمه 7
جهانی شدن اینجا و اکنون 13
دکتر کاوه احمدی علی‌آبادی
آسیب‌شناسی پدیده‌ی رسانه‌ای نوین تلفن همراه، پیامدها و راهکارهای اجتماعی، اصلاح و بازنگری
دکتر مهدی سبحانی‌نژاد- سیاوش پورطهماسبی- آذر تاجور 55
نقش تلفن همراه در ارتقای سطح فرهنگ و هنر کشور و چالش‌های فراروی آن 85
دکتر علیرضا رشیدی- محمد مهدی رشیدی
تأثیر تلفن همراه بر جوانان و خانواده 107
علی‌اصغر جعفری- سیده طیبه موسوی
تأثیر تلفن همراه بر خانواده و جوانان 151
سید حسام هدایتی- میترا قریشی
معضلات اجتماعی و پیامدهای استفاده نادرست از تلفن همراه 175
نرگس قاسمی
چالش‌ها و کارکردهای فرهنگی موبایل 191
ثریا مهران‌فر
معضلات اجتماعی و پیامدهای استفاده نادرست از تلفن همراه 215
رضا نوروزی
تأثیر تلفن همراه بر سیاست از منظر کارکردگرایی 241
روح‌اله اسلامی- مجید بیات
تلفن همراه خالق زندگی 267
سید حمید زیدانی شارو
لینک کوتاه
